Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), düşüncelerin, duyguların ve davranışların birbirleriyle nasıl etkileştiğini anlamaya ve bu etkileşimleri değiştirerek psikolojik sıkıntıları hafifletmeye odaklanan bir psikoterapi yöntemidir. BDT, kişinin olumsuz düşünce kalıplarını ve bu düşüncelerin neden olduğu zararlı davranışları değiştirmesine yardımcı olur. İşte BDT’nin temel bileşenleri:
Temel İlkeler
- Düşünce, Duygu ve Davranış İlişkisi: BDT, düşüncelerimizin duygularımızı ve davranışlarımızı nasıl etkilediğini ve bu etkileşimlerin ruh sağlığımız üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu anlamaya dayanır.
- Şu Anki Problemler ve Çözümler: BDT genellikle geçmişten ziyade şu anki problemlere odaklanır. Geçmiş olaylar ele alınsa da, terapinin ana amacı mevcut düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmektir.
- Öz Yardım ve Beceri Geliştirme: Danışanlara, terapi süresince ve sonrasında kullanabilecekleri pratik beceriler öğretilir. Bu beceriler, olumsuz düşünce ve davranışları tanımlama ve değiştirme yeteneğini içerir.
Uygulama Yöntemleri
- Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Danışanların olumsuz veya yanlış düşüncelerini tanımalarına ve bunları daha sağlıklı, gerçekçi düşüncelerle değiştirmelerine yardımcı olur.
- Davranışsal Teknikler: Korkulan durumlarla yüzleşme (maruz kalma terapisi), gevşeme teknikleri ve davranışsal deneyler gibi yöntemlerle danışanların daha sağlıklı davranışlar geliştirmesini sağlar.
- Gözden Geçirme ve Öz-Eğitim: Danışanların kendi düşünce ve davranışlarını izlemelerini ve değerlendirmelerini teşvik eder, böylece terapi dışında da kendi kendilerine yardımcı olma kapasitelerini artırır.
Kullanım Alanları
BDT, çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde etkili bulunmuştur, bunlar arasında:
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Yeme bozuklukları
- Bipolar bozukluk
- Fobiler
BDT, yapılandırılmış, hedef odaklı ve genellikle kısa süreli bir terapi türüdür. Terapist ve danışan arasında aktif bir işbirliği gerektirir ve danışanın aktif olarak katılımını teşvik eder. Bu terapi yöntemi, kanıta dayalı olma özelliğiyle de tanınır ve pek çok araştırma, BDT’nin çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde etkili olduğunu göstermektedir.
